ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΑΛΑΤΙΝΗΣ

 

{becssg}topistoria{/becssg}

 

 

 

ΓΑΛΑΤΙΝΗ

 

 

Η Γαλατινή-Κοντσικό είναι ορεινή κωμόπολη του νομούΚοζάνης. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.010 μέτρων στις πλαγιές του όρουςΆσκιοκαι αποτελεί μια από τις πιο ορεινές κωμοπόλεις της Ελλάδας. Η Γαλατινή είναι πρώην   διαμέρισμα του δήμου Ασκίου. Σήμερα με την εφαρμογή του Σχεδίου ¨Καλλικράτης¨εντάσσεται στον καινούριο δήμο Βοΐου.  Ο  πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 2.092 κάτοικοι. Μέχρι το 1928 ονομαζόταν Κωντσικόν ή Κωντζικόν

Η Γαλατινή (παλιό όνομα Κοντσικό- μετονομάστικε σε κοινότητα Γαλατινής το 1927) είναι κτισμένη σε κλειστό λεκανοπέδιο μέσου υψομέτρου 1000 ? 1030 μ. και περιβάλλεται από απογυμνωμένα και βραχώδη υψώματα του ορεινού όγκου του Άσκιου (Σινιάτσικου). Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στους περισσότερους Ελληνικούς ορεινούς οικισμούς και μάλιστα στους γεωγραφικά απομονωμένους, η Γαλατινή παρουσιάζει πληθυσμιακή σταθερότητα, με μεγάλο ποσοστό νεαρού και ενεργού πληθυσμού και σημαντική οικονομική ανάπτυξη.Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τη γούνα και τις οικοδομικές εργασίες, στις οποίες έχουν μεγάλη παράδοση. Σπουδαίοι τεχνίτες της πέτρας, οι Γαλατινιώτες οικοδόμοι μετανάστευαν σε όλα τα μέρη της Ελλάδας, στην Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία, κυρίως πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Μάστορες της πέτρας εδώ και πολλά χρόνια έχουν την δική τους συνθηματική γλώσσα τα ¨ Κουδαρίστικα¨, για να μην τους καταλαβαίνουν οι εργοδότες τους.

Ο χρόνος ίδρυσης του οικισμού της Γαλατινής παραμένει άγνωστος. Πιθανότατα, οι πρώτες εγκαταστάσεις δημιουργήθηκαν το 14ο ? 15ο αιώνα και η φυσική οχύρωση της περιοχής βοήθησε τους κατοίκους να παραμείνουν ελεύθεροι κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Είναι από τους λίγους οικισμούς της Δυτικής Μακεδονίας που πάντα απέκρουε τις επιδρομές των άτακτων Αρβανιτών και δεν πατήθηκε ποτέ, ούτε από ληστές, ούτε από τακτικό τουρκικό στρατό.

Στην περιοχή της Γαλατινής υπάρχουν ερείπια Κάστρου στη θέση ¨Καστρέλι¨ . Στην σημερινή περιοχή της Γαλατινής υπήρχαν άλλοτε τρία ακόμη χωριά, ο Πεκρεβενίκος, η Γκράτσιανη και το Παλαιοχώρι. Και τα τρία καταστράφηκαν από τουρκαλβανούς ληστές. Στο παλαιοχώρι βρέθηκε μυκηναϊκός πέλεκυς που μαρτυρεί ότι ο χώρος κατοικήθηκε από πολύ παλιά.

Το Κοντσικό συμμετείχε στην πρώιμη φάση του Μακεδονικού Αγώνα και στην περίοδο της ένοπλης αντίδρασης στη Βουλγαρική επιβουλή. Κατά το β΄ μισό του 19ου αιώνα, το Κοντσικό ανέδειξε δύο από τους επιφανέστερους Δυτικομακεδόνες οπλαρχηγούς, το Γ. Δούκα ? Νταβέλη και τον Π. Τσιόκα ? Αλαμάνη, οι οποίοι υπήρξαν, μαζί με τον ιερέα οπλαρχηγό Παναγιώτη Οικονομίδη (που έδρασε την εποχή του Αλή Πασά), οι κορυφαίες ιστορικές φυσιογνωμίες του χωριού.

Οι εκδηλώσεις της Γαλατινής είναι ο Χορός της Ρόκας την 2Η Μέρα του Πάσχα και τα Μπουμπουσιάρια 1 Ιανουαρίου.

 

ΑΡΡΑΒΩΝΑΣ ΚΑΙ ΓΑΜΟΣ

 

α. Αρραβώνας

 

Στα παλιά τα χρόνια τις αρραβώνες τις κανόνιζαν οι γονείς των νέων συνήθως. Οι νέοι ρωτιόνταν λίγο ή καθόλου. Σε μερικές όμως περιπτώσεις δημιουργούνταν ένα κρυφό αίσθημα μεταξύ δυο νέων που σε πολλές περιπτώσεις το καλλιεργούσαν με τον τρόπο τους και οι γονείς. Σε άλλες περιπτώσεις οι αρραβώνες γινόταν με προξενιό.

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, όταν έρχονταν η ώρα του αρραβώνα, δίνονταν πρώτα <<ένας λόγος>> και άλλαζαν το <<αμανέτι>> που ήταν κάποιο αντικείμενο αξίας, κόσμημα , χρυσό νόμισμα κ.τ.λ.

Πολλές φορές ήταν αρκετός μόνο ο λόγος

Άλλες φορές, όταν η νύφη είχε κάποιο μικρό κουσούρι, γινόταν ολόκληρα παζαρέματα για την προίκα.

Το <<δόσιμο του λόγου >> , ήταν κρυφό πολλές φορές και το ήξεραν μόνο οι άνθρωποι του σπιτιού. Όταν ο αρραβώνας γινόταν φανερός έριχναν τουφεκιές σαν σημάδι της αναγγελίας του. Το άλλο πρωί η πληροφορία κυκλοφορούσε στο πηγάδι όπου πήγαιναν οι γυναίκες για νερό.

 

Στα φανερώματα των αρραβώνων λάμβαναν μέρος οι πολλοί στενοί συγγενείς, ενώ στα επίσημα αρραβωνιάσματα, καλούσαν όλους τους συγγενείς.

Με το φανέρωμα του αρραβώνα έκαναν και το προικοσύμφωνο. Ήταν ένα απλό χαρτί που συντάσσονταν με την παρουσία του ιερέα. Στο προικοσύμφωνο περιλάμβαναν όλα εκείνα τα πράγματα που θα έπαιρνε η νέα σαν προίκα. Τότε δεν έδιναν χρήματα, αλλά ρουχισμό, πρόβατα, καμιά αγελάδα ή και κανένα χωράφι. Τα επίσημα αρραβωνιάσματα γινόταν Κυριακή ή γιορτή. Ο γαμπρός με το σόι του και τους καλεσμένους τους ξεκινούσαν πάντα απόγευμα για το σπίτι της νύφης τραγουδώντας το παρακάτω τραγούδι:

Κόρη με τα ξανθά μαλλιά

και με τα μαύρα μάτια,

κατέβα κάτω και άνοιξε

τις ασημένιες πόρτες.

Έχω δυο λόγια να σου πώ

Και δυο να σε ρωτήσω.

Που είναι η μάνα σου

Και που η αδελφή σου;

Η μάνα μου πάει στην εκκλησιά

Και η αδελφή μου πλένει στη βρύση.

Τα δυο μου τα αδέλφια στο σχολειό.

 

Οι συγγενείς της νύφης περίμεναν το σόι του γαμπρού έξω στην αυλή. Η νύφη δεν ήταν παρούσα σε αυτήν την υποδοχή, αλλά περίμενε μέσα σε ένα δωμάτιο για να παρουσιαστεί αργότερα, σύμφωνα με το έθιμο.

Αφού το σόι του γαμπρού έμπαινε στο σπίτι και γινόταν σχετικά κεράσματα, τότε παρουσιαζόταν και η νύφη, που μόλις έμπαινε στη σάλα που ήταν οι καλεσμένοι και τους προσκυνούσε βάζοντας το δεξί της χέρι κάτω από το στήθος και κάμνοντας μια μικρή υπόκλιση. Τότε όλοι αναφονούσαν την ευχή << στεριωμένη! να ζήσεις >>.

Πού σαν περιστερούλα μου

Τόσον καιρό χαμένη

Ήμαν στους κάμπους κ΄έβοσκα

Στα πλάγια γκεζερούσα

Και τώρα το χεινόπωρο

Κοντά στον Άη Δημήτρη

Βγήκα να μάσω κάστανα

Με τ?άλλα τα κορίτσια.

Κι ? οι κλέφτες μας αγνάντεψαν

Από ψηλή ραχούλα,

Κορίτσια καστανιώτικα

Και απ ? τα καστανοχώρια.

 

Έπειτα η νύφη φιλούσε το χέρι όλων με την αράδα κι ο καθένας την δόριζε από κάτι, χρήματα ή κοσμήματα. Η νύφη έδινε σε όλους ανεξαιρέτως από ένα δωράκι όπως πουκάμισο, κάλτσες, πετσέτα. Επακολουθούσε ύστερα φαγοπότι, τραγούδι και χορός.

Η τελετή τελείωνε αργά το βράδυ και πάντοτε ανάλογα με τους διαθέσιμους μεζέδες και κρασί.

Στο χωριό μας είχαμε το έθιμο που δεν ήταν ίσως καλό, να κοιμάται ο αρραβωνιαστικός στο σπίτι της αρραβωνιαστικιάς του όταν ήθελε. Ποτέ όμως δεν διαλύονταν αρραβώνες, εκτός από πολλές σπάνιες περιπτώσεις. Επίσης σε πολλή σπάνιες περιπτώσεις τότε ο νέος ή η νέα του χωριού παντρευόταν σε άλλο χωριό.

 

β. Γάμος

 

Ο αρραβώνας βαστούσε από έξι μήνες μέχρι και δυο χρόνια καμιά φορά.

Σ? αυτό το διάστημα συμπλήρωναν τα προικιά.

Δυο εβδομάδες  πριν από το γάμο έκοβαν τα προικιά, που ήταν κυρίως τα φουστάνια της νύφης και τα ρούχα του γαμπρού και ότι άλλο ήταν απαραίτητο να αγοραστεί από το εμπόριο.

Τα προικιά τα έκοβαν στη Σιάτιστα στο εμπορικό του Γκερεχτέ ή του Τέρτη. Στο κόψιμο των προικιών πήγαιναν οι πολλοί στενοί συγγενείς.

Για το γεύμα ήταν καθιερωμένο να βάζουν γιουβετσάκι στο φούρνο, που το συνόδευαν με καλό κρασί στο χάνι του Λιόλιου του Ντούλκα ή του Νιάκου του Ντούλκα. Το βράδυ γύριζαν στο χωριό με τραγούδια.

Την  τελευταίας εβδομάδα γινόταν όλες οι απαραίτητες προετοιμασίες για το γάμο, δηλαδή  τα ψώνια για τα τραπέζια, η συμφωνία με τους οργανοπαίχτες, οι προσκλήσεις για το γάμο και ό,τι άλλο ήταν απαραίτητο.

Στα παλιότερα χρόνια τα καλέσματα για το γάμο γινόταν προφορικά. Δυο παιδιά, που ήξεραν ποιοι θα πρέπει να καλέσουν στους γάμους, γύριζαν στα σπίτια με ένα μπουτέλι ρακί και έκαμναν την πρόσκληση. Αργότερα έστελναν στον καθένα χειρόγραφο κάλεσμα.

Επειδή δε ήταν πολλοί οι καλεσμένοι και δεν επαρκούσαν συνήθως τα μαχαιρο-κουταλοπήρουνα, κάποιος σοφίστηκε κι έγραψε στο χειρόγραφο κάλεσμα  να έρθουν οι καλεσμένοι και << με τα κουταλοπήρουνα τους >>.

Έτσι αυτό εφαρμόστηκε για πολλά χρόνια και απάλλαξε αυτούς που έκαμναν γάμουςνα φροντίζουν να εξοικονομούν κουταλοπήρουνα.

Την Πέμπτη προ του γάμου έκαναν << τα προζύμια >> κοπέλες, συγγενείς της νύφης και του γαμπρού και έλεγαν το τραγούδι:

Αγόρι κοσκινίζει κι? η κόρη το ζυμώνει

Με μάνα με πατέρα, μ ?αδέλφια κι εξαδέλφια.

Είδα μια κόρη, μες στο περιβόλι

Ώσπου να πάω να την πάρω

Πάει ο Γιώργος και την πήρε.

Τα τραγούδια που έλεγαν για τον γαμπρό και για την νύφη ήταν κατάλοιπα των <<επιθαλαμίων>>, που στις ίδιες περιπτώσεις έλεγαν οι αρχαίοι έλληνες. Ο Θεόκριτος είχε γράψει τα επιθαλάμια της Ωραίας Ελένης και ο Πίνδαρος έγραψε τα επιθαλάμια των γάμων του Πηλέα και της Θέτιδας.

Οι αρχαίοι τα ονόμαζαν επιθαλάμια επειδή τα έλεγαν έξω από το <<θάλαμο>> (κρεβατοκάμαρα) των νεονύμφων.

Την Παρασκευή πήγαιναν τα <<μήλα>>, που ήταν διάφορα δώρα, που έστελνε ο γαμπρός στη νύφη.

Ο γάμος άρχιζε ουσιαστικά από το Σάββατο απόγευμα όταν έρχονταν και οι οργανοπαίχτες, άλλη παρέα για τον γαμπρό και άλλη για την νύφη. Στην αρχή έστηναν οι κοπέλες τον χορό στην αυλή και ύστερα έβγαιναν στο κοντινό αλώνι, αφού είχε ετοιμαστεί η νύφη. Άλλος χορός ήταν στο σπίτι του γαμπρού και άλλος στης νύφης. Στη μέση από τον κύκλο του χορού επάνω σε ένα γκιούμι έβαζαν μια φρεσκοζυμωμένη κολούρα, ζαχαρωμένη και με αμύγδαλα στο επάνω μέρος, που την έλεγαν <<Πρόπκαστο>>.

Την κολούρα αυτήν την κομμάτιαζε κάποιος από τους παριστάμενους εκεί και σε μικρά κομμάτια την μοίραζε στους ανθρώπους που παρακολουθούσαν, που σεργιάνιζαν, το χορό.

Ήταν ένα είδος κεράσματος στους μη καλεσμένους στο γάμο, για να ευχηθούν.

Το βράδυ επακολουθούσε ολονύκτιο γλέντι χωριστά στο σπίτι του γαμπρού και χωριστά στης νύφης.

Τα παιδιά που οι γονείς ήταν καλεσμένοι στους γάμους προσπαθούσαν τα μεν του μέρους του γαμπρού να κλέψουν τις κότες της νύφης, της δε νύφης τις κότες του γαμπρού, έτσι ήταν το έθιμο.

Την Κυριακή το πρωί ξουράφιζαν τον γαμπρό και έλεγαν το εξής τραγούδι:

Αργυρό ξυράφι

Σέρν? αγάλι? αγάλια.

Τρίχα μη ρα?ί?σης

Είν? μαλαματένια.

Και συνέχιζαν:

Γαμπρέ ποια μάνα σ? έκαμε

Κι είς΄ άσπρος σαν το γάλα.

-η μάνα μ? ήταν πέρδικα,

Και ο πατέρας μου σα?ί?νι.

Τα τραγούδια αυτά όπως και εκείνο που λέγεται όταν χτενίζουν την νύφη είχαν σκοπό παραπονιάρικο. Μετά το ξουράφισμα ο γαμπρός, συνοδευμένος από τους μπρατίμους, πήγαινε στην εκκλησία για την Θεία λειτουργία της Κυριακής.

Στο μεταξύ στο σπίτι της νύφης, γινόταν τα χτενίσματα της νύφης από τις φιλενάδες τις με το εξής τραγούδι που προκαλούσε τα δάκρυα των δικών της, γιατί θα ήταν η τελευταία ημέρα που θα έμενε κοντά στους γονείς της και στ? αδέλφια της. Είναι πραγματικά ένα παραπονιάρικο τραγούδι που δεν μπορεί παρά να προκαλέσει δάκρυα:

Αργυρό μου χτένι σέρν? αγάλι? αγάλια.

Τρίχα μη ρα?ί?σης, μ? αυτήν την τρίχα.

Ελάτι οι δικοί μου, πλέξτε τα μαλλιά μου,

Μη τα πλέξουν ξένοι και τα κάμουν μάγια.

Αφήνω τον πατέρα μου και είμαι μαραμένη,

Αφήνω την μητέρα μου και είμαι πικραμένη.

Αμ με μάλωσέτε τώρα χόρτασέτε.

Φάτε το φα?ί? μου, φάτε το ψωμί μου.

Ακόμ? απόψ? αντάμα και ταχιά ως το γιόμα.

 

Ύστερα απ? αυτό η νύφη συνοδευόμενη από τις φιλενάδες της και τις συγγένισές της και τα όργανα πήγαινε στο πηγάδι να αντλήσει νερό.

Το μεσημέρι παρέθεταν πάλι γεύμα. Ο κάθε καλεσμένος έφερνε το δώρο του που ήταν συνήθως πιάτα, ποτήρια και άλλα οικιακά σκεύη. Το δώρο αυτό του γάμου το έλεγαν <<ποδάρι>>. Γιατί ποδάρι; Δυο είναι οι εξηγήσεις. Με το δώρο αυτό οι καλεσμένοι έκαμναν καλό ποδαρικό για την ευτυχία του γάμου. Η άλλη εκδοχή είναι ότι στα πολλή παλιά χρόνια που τα οικιακά σκεύη ήταν λίγα και φτωχά, αλλά και που δεν υπήρχαν ίσως και χρήματα να τα αγοράσουν οι φτωχοί ορεσίβιοι μικροκτηνοτρόφοι, πήγαιναν σαν δώρο γαμήλιο ένα μπούτι(ποδάρι) αρνιού ή προβάτου.

Μαζί με το δώρο η κάθε καλεσμένη νοικοκυρά πήγαινε και μια ζαχαρωμένη κουλούρα βαλμένη σε ένα πανέρι και σκεπασμένη με ένα μπρισιμένιο μαντήλι.

Ας πούμε και λίγα για τα προικιά της νύφης.

Από το απόγευμα του Σαββάτου ακόμα, τα έβγαζαν στην αυλή για να τα βλέπει ο κόσμος. Μετά το γεύμα της Κυριακής έρχονταν οι μπρατίμοι του γαμπρού με άλογα να πάρουν τα προικιά. Βλέπει ο αναγνώστης ότι πρώτα έπαιρναν την προίκα και ύστερα την νύφη. Αυτό ίσχυσε από την αρχαία ακόμα εποχή. Γι? αυτό και την ονόμασαν προίκα από το ρήμα της αρχαίας μας γλώσσας <<προ?ι?κνούμαι>>, που σημαίνει <<φτάνω, έρχομαι πρώτος, μπροστά>>.

Έρχονταν πλέον η ώρα να πάρουν την νύφη.

Πριν όμως ξεκινήσει ο γαμπρός με τη συνοδεία του για το σπίτι της νύφης, πήγαιναν μερικοί με τα όργανα και έπαιρναν τον κουμπάρο από το σπίτι του. Ύστερα ο γαμπρός και ο κουμπάρος , καβάλα και οι δύο τους σε στολισμένα άλογα, μαζί με τα όργανα και όλους τους καλεσμένους του ξεκινούσαν για πομπή για το σπίτι της νύφης, για να την πάρουν για τη στέψη. Ο κουμπάρος κρατούσε στο χέρι του ένα μαστραπά(χοντρό ποτήρι με χερούλι) μέσα στο οποίο ήταν ένα μήλο και κλωνιά βασιλικού.

Όταν έφταναν στο σπίτι της νύφης, έμπαιναν καβάλα, γαμπρός και νουνός, μέσα στην αυλή του σπιτιού και ο γαμπρός έριχνε το μήλο από πάνω από το σπίτι σε τρόπο που να το ξεπεράσει. Αυτό θεωρούνταν σαν σημείο αντρειωσύνης. Οι πιτσιρίκοι έτρεχαν να πάρουν το μήλο που είχε μέσα του σουβλισμένα μερικά νομίσματα.

Οι μπρατίμοι έμπαιναν στο σπίτι και φορούσαν στην νύφη τα νυφιάτικα παπούτσια, δώρο του γαμπρού. Ξεκινούσαν ύστερα για την εκκλησία, πρώτα ο γαμπρός με το σόι του κι ύστερα η νύφη με το σόι της.

Μετά την τέλεση του Μυστηρίου του γάμου, οι νεόνυμφοι με το σόι του γαμπρού πήγαιναν στο σπίτι του γαμπρού, ενώ οι γονείς της νύφης με το σόι τους γύριζαν στο σπίτι της νύφης.

Η πεθερά υποδέχονταν την νύφη της στην αυλόπορτα με δυο καρβέλια ψωμί σε ένδειξη γονιμότητας και ευτυχίας και την υποχρέωνε να ασπασθεί τα ψωμιά και να δρασκελίσει ένα σίδερο που ήταν ριγμένο στο κατώφλι της πόρτας, για να σταθεί γερή σαν το σίδερο. Τότε έλεγαν και το τραγούδι:

Έβγα μανούλα μου

Να δεις τι σου φέρν? ο γιος.

Ο γαμπρός έριχνε πάνω στα κεραμίδια του σπιτιού ένα άδειο πανέρι, που αν έπεφτε ανάποδα έλεγαν ότι το πρώτο παιδί θα ήταν αγόρι, αλλιώς θα ήταν κόρη.

Οι λοιποί καλεσμένοι χόρευαν έξω με τα όργανα, οπότε έρχονταν και οι γονείς της νύφης με το σόι τους. Τότε έβγαινε και η νύφη που χόρευε τον δικό της τον χορό, τον νυφιάτικο. Μετά το χορό της νύφης χορευόταν <<ο τρανός ο χορός>>. Στον Τρανό τον χορό πιάνονταν όλοι, μπροστά ο κουμπάρος, ακολουθούσαν οι γονείς του γαμπρού και της νύφης, οι νεόνυμφοι και όλοι οι καλεσμένοι και από τα δυο μέρη. Ήταν χορός αργός με εναλλαγή τεσσάρων βημάτων ή καλύτερα σε τέσσερις κινήσεις των ποδιών.

Η κίνηση κάθε ποδιού γίνεται σε 4 χρόνους της μουσικής. Είναι ο μόνος χορός που αρχίζει με το αριστερό πόδι.

Ο χορός αυτός τελείωνε όταν ο κορυφαίος(κουμπάρος) συμπλήρωνε τρείς ακριβώς κύκλους.

Μπαίνουν ύστερα όλοι μέσα στο σπίτι του γαμπρού, όπου προσπαθούν να κρεμάσουν τους μπρατίμους από ένα δοκάρι δένοντάς τους από την μέση. Αυτοί για να απαλλαγούν προσφέρουν χρήματα. Ο γαμπρός και οι νύφη φιλούν όλων τα χέρια. Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι πρωίας, πράγμα που δεν ήταν και τόσο αρεστό στους νιόπαντρους, γιατί δεν τους δίνονταν η ευκαιρία να ξεκουραστούν λίγο, ύστερα από τόση κούραση.

Την Δευτέρα το πρωί η νύφη συνοδευόμενη από τις φιλενάδες της πηγαίνει στο πηγάδι να φέρει νερό με το οποίο θα ρίξει να πλύνουν τα χέρια και το πρόσωπο τα πεθερικά της.

Έτσι άρχιζε, έτσι γίνονταν και έτσι τελείωνε ο γάμος στα παλιά, φτωχικά αλλά και ευτυχισμένα χρόνια μέχρι και το έτος 1930-1931 περίπου, οπότε κάποιος αποφάσισε να λιγοστέψει τις ώρες του γάμου για λόγους οικονομίας περισσότερο. Αυτός ήταν ο μακαρίτης ο Κώστας Ν. Γκόυβας, που όταν έκαμε το γάμο του πρώτου παιδιού του δεν τον άρχισε από το Σάββατο, αλλά από την Κυριακή το πρωί και τον τελείωσε την Κυριακή το βράδυ με τον Τρανό το χορό.

Βέβαια τα έθιμα δεν παραλήφθηκαν. Λιγόστεψαν όμως τα έξοδα και οι φασαρίες. Το παράδειγμα αυτό το ακολούθησαν όλοι οι χωριανοί.

Την μεσοβδόμαδα μετα την Κυριακή του γάμου γινόταν τα λεγόμενα <<Πιστρόφια>>(τα επιστρόφια). Σ? αυτά οι νεόνυμφοι πήγαιναν στους γονείς της νύφης, όπου είχαν το έθιμο να λούζεται η νύφη στο πατρικό της σπίτι και να παρατίθεται δείπνο.

Την Κυριακή, οκτώ ημέρες μετά τον γάμο, γίνονταν τα <<περπατήματα>> της νύφης. Όλοι οι καλεσμένοι στους γάμους και του γαμπρού και της νύφης, συνόδευαν τους νεονύμφους στην εκδήλωση αυτή, και περνούσαν από τα σπίτια όλων όσοι είχαν προσκληθεί στους  γάμους.

Τα <<περπατήματα>> γίνονταν με τραγούδια και κάθε σπίτι που επισκεπτόταν εκτός από τα διάφορα κεράσματα που προσφέρονταν, έδιναν στους νεονύμφους ξυρούς καρπούς, φρούτα που οι γυναίκες τα έβαζαν σε πολύχρωμα μαντήλια. Τα πολύ κοντινά συγγενικά σπίτια τους έδιναν από μια ή δυο κότες που τις κουβαλούσαν από σπίτι σε σπίτι οι μικροί. Έτσι οι νεόνυμφοι έφτιαχναν και το δικό τους κοτέτσι.

Αν τύχαινε η νύφη να ήταν από γειτονικό χωριό, τότε μια ολόκληρη συνοδεία με το γαμπρό ξεκινούσε για το χωριό της νύφης προκειμένου να την φέρουν στο χωριό του γαμπρού όπου γίνονταν η στέψη. Πήγαιναν όλοι καβάλα σε άλογα, άνδρες και γυναίκες, άλογα στολισμένα. Της πομπής αυτής προηγείτο ένας νεαρός καβαλάρης κρατώντας την ελληνική σημαία. Αυτό ήταν κατάλοιπο από τα χρόνια της τουρκοκρατίας για να δείξουν ότι ο γάμος ήταν Ελληνικός γιατί ήταν ενδεχόμενο να περάσει η πομπή και από χωριά μουσουλμανικά(Βαλαάδικα). Αυτό έλεγαν και <<φλάμπουρο>> πράγμα που το έχουν ακόμα στους σαρακατσάνικους γάμους, όχι με σημαία βέβαια, αλλά με φλάμπουρο στολισμένο με λουλούδια και άλλα διακοσμητικά.

Όταν η πομπή επέστρεφε στο χωριό, οι νέοι καβαλάρηδες κάλπαζαν με τα άλογα τους για να ιδούν ποιος θα βγεί πρώτος.

ΕΡΑΤΥΡΑ

Εράτυρα ένα ιστορικό χωριό που είναι κτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες του ?Ασκιον όρους ή Συνιάτσικο και ανήκει στον δήμο Βοϊου του νομού Κοζάνης.

Η γέννηση του οικισμού χάνεται στα βάθη των χρόνων.. Τα ερείπια προϊστορικών οχυρών από σειρές τειχών («Κτίσματα») χρονολογούνται πριν το 700 π.Χ. αλλά και οι ανασκαφές το 1930,από τον καθηγητή Ιωάννη Κεραμόπουλο στη Μαγούλα, έφεραν στο φως σπουδαία ευρήματα που μαρτυρούν την ύπαρξη οικισμού της Ρωμαϊκής Εποχής. Ιστορικοί τοποθετούν την αρχαία Εράτυρα σαν μια από της μεγαλύτερες πόλεις της αρχαίας Ελίμειας στους Μακεδονικούς χρόνους.Η αρχαιότερη γραπτή πηγή που αναφέρει το όνομα το οικισμού είναι ο Κώδικας της Μονής Ζάμπορδας όπου εκεί αναφέρεται το 1534 με την ονομασία Σέλτσα. Η μετονομασία της σε Εράτυρα θα γίνει το 1928. Το 17ο και 19ο αιώνα ήταν μια κωμόπολη των περίπου 4-5.000 κατοίκων, με ισχυρή γεωργία (μπαξέδες, αμπέλια, καπνά κ.ά), ισχυρή κτηνοτροφία, ανεπτυγμένη βυρσοδεψία και με μια εμπορική τάξη που έδινε το παρόν της σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα των Βαλκανίων και της κεντρικής Ευρώπης. Όμως η Εράτυρα θα βιώσει περίοδο μεγάλης ακμής από τον 19ο έως και τις αρχές του 20ου αιώνα.

Σήμερα αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Βοϊου  και αριθμεί περί τους 1000 μόνιμους κατοίκους έχοντας υποστεί την αφαίμαξη ως συνέπεια της βιομηχανικής επανάστασης και της μετεγκατάστασης των νέων σε αστικά κέντρα. Παρόλη την ύφεση που υπέστη διατήρησε αναλλοίωτα πολλά πολιτισμικά χαρακτηριστικά του παρελθόντος και σε συνδυασμό με της τοπικές γιορτές και το φυσικό περιβάλλον αποτελεί πόλο έλξης για πολλούς επισκέπτες.

 

ΑΡΡΑΒΩΝΑΣ ΚΑΙ ΓΑΜΟΣ

ΜΙΚΡΕΣ ΑΡΡΑΒΩΝΕΣ (μικρά γλεψίματατα)

Στα παλιά χρόνια, όταν ήθελαν να παντρέψουν το παιδί ή το κορίτσι τους, συνεννοούνταν οι σπιτικοί όλοι μαζί και  αποφάσιζαν , χωρίς να ζητήσουν τη γνώμη των νέων, αλλά και σε περίπτωση που θα έφερναν αντίρρηση δεν εισακούγονταν , γιατί η απόφαση των μεγαλυτέρων ήταν τελεσίδικη.

Το αρραβώνιασμα των παιδιών γίνονταν με προξενιά και πάντοτε από τη μεριά του κοριτσιού.

Όταν το κορίτσι γίνονταν 14 χρονών, έψαχναν να βρουν γαμπρό, γιατί αν περνούσε τα 20 θα ήταν δύσκολο να το παντρέψουν. Αλλά και του αγοριού η ηλικία έπρεπε απαραίτητα να  ήταν πάνω από 20 χρονών.

Έστελναν το πιο κατάλληλο συγγενικό πρόσωπο για προξενητή ( πάντοτε από άλλο σπίτι ) στο σπίτι που διάλεξαν για γαμπρό του κοριτσιού τους και τους : ?? Έχουμε την ευχαρίστηση να σας δώσουμε το τάδε το κορίτσι για το παιδί σας. Τι θα αποφασίσετε να  μας δώσετε λόγο??. Ας σημειωθεί πως οι αρραβώνες γίνονταν πάντα Φθινόπωρο που έρχονταν οι ξενιτεμένοι και που τα σπίτια ήταν γεμάτα από γενήματα: φρούτα ,κρασιά ,τσίπουρα κλπ.

Ο προξενητής  που επαινούσε τόσο το κορίτσι όσο και τους γονείς του, έδινε προθεσμία μιας εβδομάδας ή , το πολύ , 10 μέρες.

Οι γονείς του παιδιού, αν δεν είχαν άλλη δέσμευση, αφού συγκέντρωναν τις κατάλληλες πληροφορίες για το κορίτσι και για τους γονείς του, έδιναν τον λόγο τους πάλι με τον ίδιο προξενητή. Αν ο λόγος ήταν ΝΑΙ, τότε έλεγαν και στα παιδιά τους την απόφαση που πήραν.

Βέβαια όλα αυτά γινόταν μυστικά.

Κατά της 10 το βράδυ της ίδιας ημέρας που πήραν την απόφαση, πήγαιναν από το σπίτι του γαμπρού στο σπίτι της νύφης όλοι οι σπιτικοί. Μόλις έφταναν στην αυλή του σπιτιού, όπου τους υποδέχονταν οι σπιτικοί της νύφης, ο πιο νέος έριχνε τρεις ντουφεκιές για την επισημοποίηση των αρραβώνων και την κοινολόγηση τους σε όλο το χωριό.

Μετά τους οδηγούσαν σε ένα μεγάλο και καλοστρωμένο δωμάτιο. Στη συνέχεια φώναζαν και τους πιο στενούς συγγενείς, κι από τα δυο σπίτια, που έφταναν με κεφάτα τραγούδια.

Οι ευχές και τα τραγούδια ήταν διάχυτα. Ύστερα έμπαινε η νύφη στο δωμάτιο, συνοδευόμενη από μια συγγενή της, και προσκυνούσε τρεις φορές με χαμηλωμένο το κεφάλι, χωρίς να ρίξει ούτε μια ματιά στους παραβρισκόμενους. Αμέσως άρχιζαν τα τραγούδια. Η νύφη φιλούσε τα χέρια όλων, αρχίζοντας από τον πεθερό, και αυτή την φιλοδωρούσαν ανάλογα. Όταν τελείωνε, γύριζε σε μια άκρα του δωματίου πισωπατώντας, προσκυνούσε τρεις φορές και στεκόταν όρθια μέχρι να τελειώσουν.

Ο πεθερός, επειδή μέχρι εκείνη τη στιγμή έπρεπε να γίνουν όλα τα εθιμοτυπικά και δεν τους κερνούσαν, φώναζε ? άιντι σ?μπιθιροί άναψι τ?ατζιάκ, πού είστι ?. Αμέσως παρουσίαζαν τα κεράσματα, που ήταν για μεν τους άνδρες κρασί και εκλεκτοί μεζέδες, για δε τις γυναίκες πετιμέζι από σταφύλι, για γλυκό. Οι μεζέδες συνοδεύονταν από στραγάλια και ξηρούς καρπούς. Για όσους δεν είχαν δόντια τους ? στούμπ?ζαν μπιλμπιά ? με λίγη ζάχαρη. Ακολουθούσαν ευχές, τραγούδια και μετά από 4-5 ώρες έφευγε ο καθένας στο σπίτι του. Την άλλη μέρα ο πατέρας, ο γαμπρός, τα αδέλφια του γαμπρού και, αν δεν υπήρχαν, οι πλησιέστεροι συγγενείς, γύρο στους 4-5 άνδρες, όχι οι γυναίκες, πήγαιναν στο σπίτι της νύφης για να κανονίσουν τα προικιά και τα μεγάλα γλεψίματα( επίσημες αρραβώνες ).

Πρώτα κανόνιζαν την προίκα που θα έδιναν οι γονείς του κοριτσιού στο γαμπρό και έκανα το προικοσύμφωνο.

 

 

Ένα προικοσύμφωνο της εποχής εκείνης:

1.4 γιάμπολες, 3 φλοκιαστές κόκκινες και μια άσπρη.

2.Ένα στρώμα

3.5 με 6 στρωσίματα

4.6 προσκέφαλα μάλλινα υφαντά

5.6 φουστάνια υφαντά του αργαλειού

6.Μια γούνα με κόκκινη απόχρωση

7.Δυο κάπες από σεντούκι με κόκκινο γαϊτάνι και χωρίς μανίκια

8.3 κοντουσιές από σεντούκι

9.12 πουκάμισα υφαμένα, άσπρα (ανδρικά).

10.Ένα τσικέτο (γιλέκο) κεντημένο με λουτριά (χρυσή κλωστή).

11.3 τάβλες(ποδιές)

12.Μια ζυμόταβλα

13.Ανάλογο αριθμό τσιραπιών (καλτσών)

14.2 ζευγάρια παπούτσια

15.3 τουλπάνια ( μαντίλια του κεφαλιού)

16.8 ανδρικά σώβρακα

17.8 γυναικεία συντρόφια

18.30 προσόπια

19.1 χαρανί (καζάνι)

20.1 σ?νί (ταψί)

21.3 λιγγέρια (χάλκινα πιάτα )

22.1 απλάδα (πιατέλα χάλκινα σαν δίσκος )

23.1 γκιούμ?

24.1 λιγένι

25.Λίρες χρυσές, 10 μέχρι 20. Όσοι είχαν έδιναν και περισσότερες.

26.1 τεμάχιο από 2 έως 3 στρέμματα

27.10 πρόβατα

Ο πατέρας του κοριτσιού έγραφε στο τέλος του προικοσύμφωνου:? αυτά δίνω στο κορίτσι μου και εύχομαι να ζήσουν?.

Ακολούθως υπέγραφαν το προικοσύμφωνο ο παππάς και οι μάρτυρες που γι?αυτό το σκοπό τους φώναζαν.

Μετά σηκώνονταν ο γαμπρός και φιλούσε τα χέρια του πεθερού του και του πατέρα του, συγχρόνως παρουσιάζονταν και η νύφη, που έκανε κι αυτή το ίδιο. Στη συνέχεια ο γαμπρός έβαζε στο χέρι της νύφης ένα ασημένιο δαχτυλίδι με πέτρα, για να τη φιλάει από τη βασκανία.

Προικοσύμφωνα γινόταν δυο, ένα έπαιρνε ο γαμπρός και ένα κρατούσαν οι γονείς του κοριτσιού.

Ύστερα από αυτά κανόνιζαν πότε θα γίνουν μεγάλα γλέψιματα.

 

Γάμος

 

Όταν πλησίαζε ο καιρός για το γάμο άρχιζε ασταμάτητα η προετοιμασία και στα δυο σπίτια, ώστε να είναι όλα έτοιμα τη μέρα εκείνη, όπως καθαριότητα, καθίσματα, τραπέζια, ποτήρια, πιατικά, κρασί, ρακί κ.λ.π. Η προίκα της νύφης βρισκόταν κλειδωμένη και πνιγμένη στο ?μολτσοβότανο?(ναφθαλίνη). Ο γάμος τα χρόνια εκείνα είχε ένα ξεχωριστό και πλούσιο τοπικό χαρακτήρα, άφθαστο σε μεγαλοπρέπεια, γραφικότητα και χάρη.

Την Κυριακή του γάμου , το πρωί, κι πρωτού σηκωθεί ο γαμπρός η μάνα του έπαιρνε τα ρούχα του, τα θυμιάτιζε και τα περνούσε ένα σίδερο. Η φορεσιά του γαμπρού ήταν:

1.Πουκάμισο μακρύ μέχρι την κνήμη (δώρο της νύφης).

2.Γιλέκο ανοιχτό για να φαίνονται τα κεντίδια του πουκάμισου.

3.Τσιράπια άσπρα

4.Παπούτσια μαύρα

5.Κόκκινο φέσι

Από το πρωί επίσης έρχονταν οι συγγενείς και οι μπράτιμοι του γαμπρού για α βοηθήσουν στην τακτοποίηση του σπιτιού. Λίγο αργότερα φώναζαν και τον κουρέα για να ξυρίσει το γαμπρό. Στο τέλος η μάνα δώρισε στον μπαρμπέρη ένα προσόψιο, ο δε γαμπρός και οι υπόλοιπη συγγενείς χρηματικά ποσά.

Μετά ετοίμαζαν τον γαμπρό για την εκκλησία. Αφού τον φιλούσαν οι γονείς του τον συνόδευαν οι μπράτιμοι και στο τέλος της λειτουργίας έπαιρναν το φλάμπουρο και επέστρεφαν στο σπίτι. Μετά ξεκινούσαν γαμπρός, μπράτιμοι και όργανα για να πάρουν τον νούνο έχοντας μαζί τους και το φλάμπουρο στολισμένο. Έβαζαν δηλαδή πάνω στον σταυρό και στις τρεις απολήξεις του τρία μήλα ή πορτοκάλια με βασιλικό και διάφορα λουλούδια.

Στη συνέχεια ετοίμαζαν τον αγγελιαφόρο του γάμου πάνω σε ένα καφέ άλογο, με μια κόκκινη βελέντζα ριγμένη στη σέλλα, κρατώντας στα χέρια του μια κανάτα με κρασί. Έτσι, αφού τα ετοίμαζαν όλα ξεκινούσε πρώτα ο αγγελιαφόρος για το σπίτι της νύφης, καλπάζοντας, για να της φέρει το μήνυμα ότι σε λίγο θα έφτανε η γαμήλια πομπή.

Μόλις έφτανε στην πόρτα του σπιτιού, έσπαζε την κανάτα με το κρασί και ύστερα έφερνε γύρο στο σπίτι, με καλπασμό και τραγούδια, ώσπου να του ετοιμάσουν άλλη κανάτα. Σε λίγο ξεκινούσε η γαμήλια πομπή, αφού ετοίμαζαν δύο άλογα για το φόρτωμα της προίκας. Μπροστά είχαν ένα φλάμπουρο, που το κρατούσε ψηλά ο πιο γεροδεμένος και ψηλός μπράτιμος και τα όργανα να παίζουν διάφορους σκοπούς.

Όταν έφταναν στο σπίτι της νύφης βρίσκανε όλους τους καλεσμένους και τους συγγενείς να τους περιμένουν. Αφού τους καλωσόριζαν , με διάφορες ευχές, έμπαιναν όλοι εκτός τους μπράτιμους και οργανοπαίχτες στο μεγαλύτερο δωμάτιο του σπιτιού ,όπου φόρτωναν τα προικιά. Πάνω σε αυτά καθόταν κορίτσια συγγενικά πρόσωπα της νύφης , που αν δεν φιλοδωρούνταν , από τον τρανό μπράτιμο του γαμπρού, δεν σηκώνονταν . Ώσπου να φορτώσουν τα προικιά, τα κορίτσια και οι συγγενείς γυναίκες της νύφης χόρευαν τον πρόπκαστο της νύφης . Μόλις τελείωναν, η μάνα της νύφης έβγαινε με ένα γκιούμι νερό και ένα πιάτο, στο οποίο είχε κρασί και τρεις δαγκωσιές ψωμί και τα έριχνε στο κατώφλι της αυλής, απ? όπου θα περνούσαν τα προικιά της κόρης της. Μόλις περνούσαν τα συνόδευαν μερικοί μπράτιμοι, έπαιρνε τις δαγκωσιές και τις έβαζε στο καντήλι, ? για να φυλάει η Παναγία το κορίτσι της από κάθε κακό?.

Όταν έφευγαν τα προικιά  ο μεγάλος μπράτιμος με τα όργανα πήγαινε στο δωμάτιο της νύφης ? για να της ποδέσουν τα παπούτσια?. Αυτά τα είχε κρεμασμένα ο μπράτιμος από το ζωνάρι του και ήταν δώρο του γαμπρού.

Τη  νύφη την είχαν περικυκλωμένη τα κορίτσια, συγγενικά και φιλενάδες της. Ο μπράτιμος συναντούσε μεγάλες δυσκολίες ώσπου να ποδέσει τη νύφη, γιατί τα κορίτσια προσπαθούσαν να αρπάξουν τα παπούτσια και κατόπιν να του ζητήσουν χρήματα για να του τα επιστρέψουν.

Ενώ γινόταν αυτά η μάνα της νύφης έφερνε μια κουλούρα, στολισμένη με αμύγδαλα, πάνω σε μια πιατέλα, ένα ποτήρι κρασί και τα έδινε στον μπράτιμο. Αυτός έπινε το κρασί και τύλιγε με ένα μαντίλι την κουλούρα και τα παπούτσια, καθώς το πόδεμα γινόταν τυπικά, και τα έπαιρνε μαζί του. Σ? όλο αυτό το διάστημα τα όργανα έπαιζαν διάφορους σκοπούς. Στο τέλος έρχονταν ένα αγόρι , συγγενικό της νύφης, για να ?σκεπίσει?(περάσει τη σκέπη) τη νύφη, ενώ αυτή του έδινε ένα μήλο.

Συγχρόνως με αυτά , που γινόταν στο δωμάτιο της νύφης, στο δωμάτιο που είχαν το γαμπρό γίνονταν τα εξής:

Ένας αδελφός της νύφης, με την βοήθεια άλλων συγγενών του, έζωνε το γαμπρό με μια δερμάτινη ζώνη, ασημένια στον τοκά. Αν δεν είχαν τέτοια ζώνη, τον έζωναν με μια υφαντή.

Όταν τελείωναν αυτά και έρχονταν η ώρα για να φύγουν, ο πεθερός και η πεθερά φιλούσαν το γαμπρό  και του δώριζαν από ένα φλουρί.

Στο δωμάτιο της νύφης ακολουθούσαν συγκινητικές στιγμές!

Αγκαλιάσματα με ασταμάτητα δάκρυα,  ανάμικτα από χαρά και λύπη. Έφτανε η ώρα του αποχωρισμού της κόρης από τους δικούς της.

Με μάτια βουρκωμένα , φιλούσε τα χέρια όλων των δικών της ενώ εκείνοι την δώριζαν.

Ο μπράτιμος παρέδινε τη νύφη στο μεγάλο αδερφό της, όπου την συνόδευε μέχρι την αυλόπορτα της εκκλησίας. Εκεί  παρέδινε την νύφη στο γαμπρό και ακολουθούσε η στέψη των νεόνυμφων με τα ιερά δεσμά του γάμου. Μετά το μυστήριο ακολουθούσε ο τρανός  χορός. Πρώτος έσερνε ο νούνος και ακολουθούσαν οι πεθεροί , οι άντρες συγγενείς, οι μπράτιμοι , ο γαμπρός , η νύφη, η νούνα και στη συνέχεια οι συγγενείς γυναίκες και κορίτσια.

 

ΜΙΚΤΟΙ ΓΑΜΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ 2 ΧΩΡΙΑ

 

Με τον όρομικτός γάμοςεννοούμε το γάμο μεταξύ δύο ατόμων που προέρχονται από διαφορετικές χώρες, διαφορετικές πόλεις , διαφορετικές θρησκείες ,διαφορετικούς πολιτισμούς κ.α

Ανάμεσα στη Γαλάτινη και στην Εράτυρα τελέστηκαν πολύ γάμοι μεταξύ των κατοίκων των  2 χωριών.  Μερικά από αυτά τα ζευγάρια?

1.ΚΟΥΤΣΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ? ΓΚΑΜΑΓΚΑΡΗ ΑΓΝΗ

2.ΓΚΑΝΤΙΑΦΙΚΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ?ΤΣΕΤΣΙΝΑ ΖΩΗ

3.ΧΡΟΝΗΣ ΜΑΡΚΟΣ ? ΛΑΖΟΓΚΑ ΔΗΜΗΤΡΑ

4.ΚΑΡΑΜΟΥΖΗΣ ΜΑΚΗΣ ? ΓΚΛΙΑΓΙΑ ΣΤΕΛΛΑ

5.ΠΑΤΡΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ? ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ  ΖΩΗ

6.ΒΑΞΕΒΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ? ΤΣΕΤΣΙΝΑ  ΑΝΝΑ

7.ΓΚΛΙΑΓΙΑΣ  ΔΗΜΗΤΡΗΣ ?ΤΖΙΩΡΑ ΖΩΗ

8.ΚΑΡΑΜΟΥΖΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ-ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΛΙΤΣΑ

9.ΒΟΥΖΙΑΝΑΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ-ΣΑΒΟΥΛΑ ΝΙΤΣΑ

10.ΚΟΤΡΩΤΣΙΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ- ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΡΙΣΗ

11.ΖΙΑΜΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ-ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΥ ΔΕΣΠΙΝΑ

12.ΤΣΙΜΠΛΙΝΑΣ ΜΑΡΚΟΣ-ΓΚΑΛΦΑ ΟΛΥΜΠΙΑ

13.ΠΛΙΑΤΣΑΡΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ-ΜΑΤΖΙΑΡΗ ΣΟΥΖΑΝΑ

14.ΜΑΚΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ-ΤΣΙΑΠΡΑ ΕΥΛΑΜΠΙΑ

15.ΖΑΡΚΟΔΗΜΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ-ΤΣΑΚΜΑΚΗ ΑΓΛΑΙΑ

16.ΜΕΤΣΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ- ΖΙΑΜΟΥ ΖΩΗ

17.ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ-ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΤΙΝΑ

18.ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΣ ΜΑΡΚΟΣ-ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΑ

19.ΤΣΑΦΗΣ ΛΑΖΟΣ-ΜΑΝΩΛΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

20.ΤΣΑΦΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ-ΝΙΑΝΙΑΚΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

21.ΚΟΤΡΩΤΣΙΟΣ ΝΙΚΟΣ ?ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΕΛΛΑ

22.ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ-ΒΕΝΤΟΥΛΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

23.ΧΑΤΖΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ-ΡΙΖΟΥ ΖΩΗ

24.ΓΚΑΡΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ - ΤΣΑΦΗ ΕΛΕΝΗ

25.ΜΙΛΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ?ΚΟΤΡΩΤΣΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ

26.ΧΑΤΖΗΝΕΡΑΝΤΖΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ? ΤΣΑΚΜΑΚΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ

27.ΓΙΩΤΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ? ΚΟΥΤΣΟΝΙΚΟΛΑ ΑΝΝΑ

28.ΓΚΟΥΡΓΚΟΥΛΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ- ΜΟΥΣΙΟΥ ΘΩΜΑΙ

29.ΛΑΖΟΓΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΣ ?ΓΚΟΥΡΓΚΟΥΛΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

30.ΛΑΖΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ-ΠΑΝΤΟΠΚΟΥ ΜΑΡΙΑ

31.ΨΩΡΑΣ ΜΙΧΑΛΗΣ-ΚΩΤΟΥΛΑ ΑΝΝΑ

32.ΚΩΤΣΙΚΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ? ΒΑΤΙΑΝΗ ΖΩΗ

33.ΤΖΙΩΡΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ-ΖΩΗ ΤΡΕΜΑ

34.ΧΑΡΙΣΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ-ΖΑΡΖΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

35.ΠΑΠΑΘΕΩΔΟΡΟΥ ΘΕΩΔΟΡΟΣ ? ΤΖΗΚΑ ΘΩΜΑΙ

36.ΚΟΡΜΑΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ? ΒΑΞΕΒΑΝΟΥ ΕΒΑΓΓΕΛΙΑ

37.ΚΩΤΟΥΛΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ -ΤΣΙΜΠΛΙΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ

38.ΚΑΤΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΤΗΣ ?ΓΚΟΥΒΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

39.ΒΕΝΤΟΥΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ-ΖΙΑΜΟΥ ΕΥΛΑΜΠΙΑ

40.ΒΕΝΤΟΥΛΗΣ ΘΕΟΔΟΡΟΣ ? ΒΙΚΙΑΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

41.ΠΑΝΤΟΠΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ-ΜΑΝΩΛΗ ΕΛΕΝΗ